قالب بندی چیست و چگونه استفاده می شود؟
از عملیات مهم ساختمان های بتنی، بتن ریزی است و از موارد مهم در بتن ریزی، قالب بندی بتن می باشد که باعث فرم دادن و سفت شدن بتن می شود، در واقع عملیاتی موقت است که در یک بازه زمانی از پیش مشخص شده در بخش خاصی از ساختمان اجرا میشود. قالب بندی عملیات ساختمانی است که در مراحل اجرای فونداسیون ساختمان ،تیر و ستون های بتنی استفاده می شود.
از قالب بتنی استفاده های متنوعی در اجرای کلیه سازه های بتنی از قبیل شالوده، ستون، دیوار، تیر، دال و … می شود. قالب بندی فونداسیون سازه از مهم ترین بخش های اجرایی سازه به شمار می رود چرا که فونداسیون ساختمان پایه و اساس سازه است و باید در اجرای قالب بندی پی تمامی نکات و استانداردهای مربوط به قالب بندی رعایت شود.
اصطلاحات در قالب بندی
• سه گوش
قطعه چوب باریک با مقطع مثلثی است که برای پخ نمودن گوشه‌های عضو بتنی در گوشه‌های قالب به کار برده میشود. گوشه‌های تیز آسیب پذیر هستند.
• زبانه آزاد
نوار باریک با جنس چوب است که در شکاف عرضی موجود در محل درز دو قطعه مجاور چوبی قرار داده میشود و موجب چفت شدن آنها به یکدیگر میشود.
• روکش قالب
ورقه‌های نازکی از جنس پلاستیک چوب یا فیبر هستند که در رویه قالب یعنی سطحی که با بتن در تماس است کوبیده میشود و سطح بتن را صاف و یکدست میکند.
• تخته کوبی رویه قالب
آن قسمت از قالب که مستقیماً با بتن تماس دارد.
• کلاف قالب
سیم یا پیچی است که دو قطعه مقابل را به یکدیگر متصل نموده تاز باز شدن آنها جلوگیری کند.
• پشت‌بند
قطعه چوبی است که به صورت افقی و یا قائم برای سخت کردن قالب به پشت آن کوبیده میشود.
• دریچه نظافت
برای تمیز کردن کف قالب ستون، دریچه‌ای در پایین آن نصب میکنند که به دریچه نظافت موسوم است.
• دستک
یک عضو فشاری.
• پشت‌بند قائم
به اعضای قائمی اطلاق میشود که در پشت قالب وجود دارند و کلاف‌های قالب از دور یا میان آنها عبور میکنند. مهارهای مایل نگهدارنده قالب دیوار نیز به این اعضا تکیه میکنند.
• کمرکش
به چهار تراشه‌ای گفته میشود که به صورت افقی در پشت‌بندهای قائم نصب می‌شوند و مهارهای مایل را به آنها تکیه میکنند. سختی طولی قالب نیز توسط کمر کش‌ها زیادتر میشود.
• تکیه گاه مهار یا پابند
به قطعه چوبی گفته میشود که برای تامین نقطه اتکا بر روی قطعه اصلی نصب میشود.
• مهار مایل
یک عضو فشاری است که برای نگه داشتن تعادل قالب، به صورت مایل در پشت آن قرار داده میشود.
• لقمه
قطعه کوچک بتنی است که ما بین میلگردها و قالب قرار می‌گیرد. برای تامین فاصله مناسب برای پوشش بتن روی میلگرد استفاده میشود.
• پاخور- رامکا
برای قرار گیری لبه پایینی قالب اصلی در محل خود، قبل از قرار دادن قالب، باید قالب‌های کوچک موقت در محل دقیق دیوار یا ستون قرار داده شود و پس از گیرش بتن، این قالبها را باز نموده و قالب اصلی در محل خود قرار داده میشود.
• یوغ
حلقه‌هایی که محیط قالب‌های گرد را در بر می‌گیرد و از باز شدن آنها جلوگیری میکند.
• چپ و راست – مهار
یک قطعه چوبی مورب برای مهار قالب
• پایه
شمع سبکی به طول مشخص
جدول وزن قالب
| مشخصات | قالب بتن لبه 4 سانتی جوشی | قالب بتن لبه 5 سانتی جوشی | قالب بتن لبه 5 سانتی خم |
| 10*100 | 8 | 6.2 | 5.6 |
| 15*100 | 10 | 7.6 | 7 |
| 20*100 | 11.4 | 9.2 | 8.5 |
| 25*100 | 13 | 10.5 | 10 |
| 30*100 | 14.4 | 13 | 11.8 |
| 35*100 | 17.5 | 14 | 13.5 |
| 40*100 | 19.5 | 16 | 15.5 |
| 45*100 | 21.2 | 18.5 | 18 |
| 50*100 | 22.5 | 20 | 18.6 |
| 10*150 | 11.8 | 9.5 | 9 |
| 20*150 | 16.7 | 13.8 | 12.5 |
| 30*150 | 21.6 | 19 | 17.3 |
| 40*150 | 27 | 25 | 22.6 |
| 50*150 | 33 | 29.5 | 27 |
| 10*200 | 13.6 | 11.6 | 10.2 |
| 20*200 | 22 | 20 | 16 |
| 30*200 | 24.4 | 23.8 | 22.8 |
| 40*200 | 39.2 | 33 | 30.8 |
| 50*200 | 43.5 | 40 | 35.2 |
جدول وزن قالب بر حسب کیلوگرم
انواع قالب و قالب بندی
انواع قالب بندی با توجه به نوع جنس آن عبارت اند از :
- قالب بندی فلزی
- قالب بندی چوبی
- قالب بندی آجری
- قالب بندی پلاستیکی
- قالب بندی پلی وود
- قالب بندی پلای وود
- قالب بندی پلیمری یا فایبرگلاس
- قالب بندی Grid میزی یا قالب بندی پرنده
- قالب بندی بالارونده
- قالب بندی تونلی flex
- قالب بندی لغزنده
قالب بندی فلزی
قالب های فلزی برای نگهداری بتن، مقاومت و استحکام لازم را دارند و با وجود فشاری که با ریختن بتن درون قالب فلزی، وارد می شود، باز هم مقاوم هستند و شکل خود را از دست نمی دهند.
- قالب های فلزی قیمت بالایی دارند.
- سنگینتر از بقیه قالب ها میباشند و به همین دلایل ممکن است به سراغ انواع دیگر قالب بندی بروند.
- آب و رطوبت آن را از بین نمیبرد و فرم آن بهم نمیریزد.
- دارای مقاومت بالایی هستند.
- از این نوع قالب میتوان چندین بار استفاده کرد.
قالب بندی آجری
یکی از رایج ترین روش های قالب بندی ساختمان، قالب بندی آجری است که از ملات‌های سیمانی برای چیدن دیوارها استفاده میشود و در بتن ریزی فونداسیون استفاده می‌شوند.
- آب به راحتی در آن نفوذ میکند.
- استقامت بالایی ندارد.
- موقع اجرای این نوع قالب بندی باید آجرها را تراز کرد.
- یکی دیگر از معایب قالب بندی، خروج شیرآبه بتن و جذب مقدار زیاد آب از طریق شکاف‌ها و یا آجر است. برای جلوگیری از این مشکل، قبل از بتن ریزی، از یک ورق عایق نایلونی استفاده میشود.
- نصب این نوع قالب بندی خیلی راحت است.
- عملیات پروژه ساختمان را ساده می کند.
- قیمت آن کم و در دسترس است.
قالب بندی چوبی
یکی از روش های قدیمی مورد استفاده در صنعت ساختمان، قالب بندی چوبی است
- اما عمر آن کوتاه است.
- برای پروژه های بزرگ مناسب نیست زیرا وقت گیر است.
- قالب بندی چوبی نسبت به قالب های فلزی وزن کمی دارند.
- ارزان قیمت هستند.
- برای پروژه های کوچک مقرون به صرفه به حساب می آیند.
قالب بندی پلی وود (Poly wood)
پلی وود ترکیبی از مواد بازیافتی چوبی مثل خرده های چوب و خاک اره با پلاستیک های قابل بازیافت مانند ترموپلاستیک ها و ترموست ها ساخته میشود. قالب بندی پلی وود یکی از بهترین و مناسب ترین قالب بندی بتن بشمار می رود.
- ندارد
- ضدآب و رطوبت است.
- از استحکام بالایی برخوردار است.
- قالب بندی پلی وود بعد از شکل گرفتن بتن از آن جدا میشود وقابل استفاده برای دفعات بعدی انجام کار است . این امر باعث کاهش هزینه های پیمانکاران ساختمان می شود،.
- سبک بودن این قالب باعث شده جابجایی آن کار راحتی باشد.
قالب بندی پلای وود ( Ply wood )
برای تهیه تخته های قالب بندی پلای وود، ورقه های بزرگ چوبی در ابعاد مشخص را برش میدهند وآنهارا چسب کاری میکنند سپس تخته ها را پرس می کنند و در نهایت روکش های سفارشی روی آنها پرس میکنند. تعداد لایه‌های چوب برای ساخت پلای وود ۵ تا ۱۳ لایه است.
- ندارد
- از ویژگی های مهم قالب بندی پلی وود نسبت به دیگر انواع قالب بندی، استحکام بالای آن در عین سبک بودن آن است. سبک بودن این قالب بندی کمک میکند که کار با آن راحت تر باشد و حمل و نقل آسان تر صورت گیرد.
- ویژگی مهم دیگر قالب پلی وود، ضد آب و رطوبت بودن آن است. به همین دلیل قالب بندی پلی وود رطوبت سیمان و بتن را به خود جذب نمیکند و میتواند تا سالها بدون مشکل از آن استفاده نمود.
قالب بندی پلیمری
این قالب بندی از جنس مواد پلیمری مقاوم در برابر ضربه و فرسودگی ساخته شده است. قالب های پلیمری
( قالب بتن پلاستیکی ) در ابعاد و اندازه های معین ساخته می شوند. استفاده از این قالب بندی موجب سرعت انجام بیشتر مراحل قالب بندی و اجرا در انواع دیوار، دال، تیر و ستونهای بتنی می شود.
- این نوع قالب بندی نسبت به انواع دیگر آن، مقاومت کمتری دارند، بنابراین برای پروژه های بزرگ و طولانی مدت توصیه نمیشوند.
- از ویژگی های مهم قالب بندی پلی وود نسبت به دیگر انواع قالب بندی، استحکام بالای آن در عین سبک بودن آن است. سبک بودن این قالب بندی کمک میکند که کار با آن راحت تر باشد و حمل و نقل آسان تر صورت گیرد.
- ویژگی مهم دیگر قالب پلی وود، ضد آب و رطوبت بودن آن است. به همین دلیل قالب بندی پلی وود رطوبت سیمان و بتن را به خود جذب نمیکند و میتواند تا سالها بدون مشکل از آن استفاده نمود.
کلاف بندی و سایر وسایل قالب بندی
از کلاف بندی به منظور نگهداری قالب در مقابل نیروهای ناشی از بتن‌ریزی بکار می‌روند.
نصب کلاف و در راستا قرار دادن جدار قالب قسمت مهمی از هزینه قالب بندی را تشکیل میدهند و به همین منظور در تهیه کلاف و اتصالات آنها باید دقت کافی مبذول گردد. کلاف باید در مقابل نیروهای وارده بخوبی مقاومت نمایند. معمولاً ضریب اطمینانی بین ۵/۱ تا ۵/۲ در مورد مقاومت نهایی کلاف اعمال میشود. برای نگهداری کلاف ها در جای خود از وسایل مختلفی از مهره و واشر گرفته تا گیره‌های کلاف استفاده میشود. نوارهای لاستیکی یا فلزی و یا … برای آب‌بندی درزها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اقتصاد قالب بندی
هزینه‌های قالب بندی در یک کار بتنی ممکن است از بهای بتن یا میلگردها و یا حتی بهای مجموع این دو مصالح بیشتر شوند. به همین دلیل رعایت نکاتی که ممکن است بدون کاستن از کیفیت کار بهای قالب بندی را کاهش دهند، ضروری است. صرفه جویی در قالب بندی، تنها با در نظر گرفتن ظرایف کار در طراحی، انتخاب مناسب مصالح قالب، دقت در طرح اتصالات و چگونگی برپاداری و باز کردن قالبها، مراقبت از قالبها در بین دو استفاده متوالی و نیز استفاده هر چه بیشتر از قالبها، امکان‌پذیر است.
معرفی انواع قالب بندی سقف :
- سقف دال بتنی
- سقف تیرچه بلوک
- سقف تیرچه کامپوزیت
- سقف تیرچه کرومیت
- سقف وافل و عرشه فولادی
تأثیر طراحی سازه بر بهای قالب بندی
مهندس معمار و مهندس سازه می‌توانند با همکاری یکدیگر از هزینه‌های احداث بنا بکاهند:
1. طرح معماری و سازه‌ای باید همزمان انجام شود تا بدون چشم پوشی از نیازهای معماری و سازه‌ای حداکثر صرفه جویی در قالب انجام شود
2. در حین طرح سازه، روشهای برپا داشتن قالب و برداشتن آن و نیز مصالح قالب مدنظر قرار گیرد.
3. حتی المقدور ابعاد ستونها از پایین تا بالای سازه تغییر نکنند و در صورت لزوم هر چند طبقه تغییر نمایند تا بتوان قالب ستونها را برای چندین طبقه مورد استفاده قرار داد.
4. فواصل ستونها از یکدیگر، حتی المقدور یکسان انتخاب شوند.
5. عرض تیر و ستون حتی المقدور یکسان انتخاب شوند تا قالب بندی در محل برخورد تیر و ستون تسهیل شود.
6. در هر طبقه از تیرهایی با ارتفاع یکسان استفاده شود.
باید به این امر توجه داشت که سازه برای عملکرد خاصی احداث می‌گردد و به همین دلیل صرفه جویی در قالب بندی، نسبت به بسیاری موارد از جمله تأمین اندازه‌هایی که نیازهای عملکرد مورد نظر در ساختمان را ارضا نمایند از اهمیت کمتری برخوردار است.
برای دریافت آخرین لیست قیمت محصولات بازرگانی چوبستان و خرید راحت و مشاوره رایگان با شماره های تماس بازرگانی چوبستان تماس حاصل فرمایید همچنین پشتیبانی آنلاین بازرگانی چوبستان در خدمت شما عزیزان میباشد
شماره تماس: 09107867353